Co to jest stopa cukrzycowa? Przyczyny i objawy stopy cukrzycowej. Na czym polega leczenie i jak je wspomóc?

Czas czytania: 6 min.

Stopa cukrzycowa występuje zarówno w cukrzycy typu 1, jak i typu 2. To przewlekłe powikłanie, jeśli jest nieleczone, może nawet poskutkować koniecznością amputacji stopy. Jak powstaje stopa cukrzycowa? W jaki sposób można jej przeciwdziałać? Podpowiadamy.

Stopa cukrzycowa – co to jest i jakie są jej przyczyny?

Co to jest stopa cukrzycowa (zwana też nogą cukrzycową)? Jest to niebezpieczne powikłanie cukrzycy typu 1 oraz 2 w postaci owrzodzenia, zlokalizowane najczęściej w obrębie części podeszwowej lub grzbietowej stopy, któremu może towarzyszyć deformacja stopy.

Stopa cukrzyka jest pozbawiona czucia bólu i temperatury, jeśli noga cukrzyka jest nieleczona, owrzodzenie może się rozwinąć na tyle, że będzie konieczna amputacja. Ponieważ podjęcie decyzji o amputacji nie należy do łatwych, w celu dokładniejszej charakterystyki stopy cukrzycowej stosuje się 6-stopniową klasyfikację Wagnera:

• stopień 0 – skóra nienaruszona;
• stopień 1 – owrzodzenie powierzchowne;
• stopień 2 – owrzodzenie głębokie;
• stopień 3 – owrzodzenie głębokie z ropniem lub zapaleniem kości;
• stopień 4 – martwica przodostopia;
• stopień 5 – rozległa martwica całej stopy, wskazania do amputacji.

Najważniejsze przyczyny powstawania stopy cukrzycowej to:

• neuropatia, czyli diabetyczne uszkodzenie nerwów;
• uszkodzenie naczyń krwionośnych, np. w przebiegu miażdżycy;
• zmiany deformacyjne wynikające z postępującego zespołu diabetycznej osteopatii.

Dostępne warianty

Pojemność: 100 ml

Krem do suchej zrogowaciałej skóry Seni Care -10% mocznik 100 ml

Cena 1 opak. 9,42 zł

PROMOCJA

NOWOŚĆ

POLSKA MARKA

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Bamboo

14,23 zł - 14,46 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 35-38, 39-42

Kolor: Beżowy, Biały, Czarny, Granatowy, Popielaty, Ciemny szary

Skarpety medyczne dla diabetyków, bezuciskowe DeoMed Cotton

12,07 zł - 13,26 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 39-42

Kolor: Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków Smart SeaCell, z cynkiem i algami morskimi

Cena 1 opak. 21,59 zł Cena 3 opak. 20,79 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Wool, z wełną merynosową

17,19 zł - 20,24 zł

Bardzo istotne znaczenie mają także czynniki zewnętrzne, takie jak:

• nadwaga;
• stopień wyrównania cukrzycy;
• noszenie niewłaściwego obuwia.

O stopie cukrzycowej mówi się również „palec cukrzycowy” – wynika to z faktu, że zmiany są często zlokalizowane na grzbiecie palucha. Niestety u pacjentów z neuropatią występuje upośledzone odczuwanie bólu oraz ucisku, w związku z czym rany cukrzycowe na nogach są rozpoznawane bardzo późno.

Zespół stopy cukrzycowej

Stopa cukrzycowa jest określana także jako zespół stopy cukrzycowej. Klinicznie zespołem stopy cukrzycowej jest nazywana przewlekła rana cukrzycowa (owrzodzenie). Szczególną postacią zespołu stopy cukrzycowej jest neuroosteoartropatia Charcota, choroba, w której przebiegu dochodzi do zniszczenia kości i stawów stopy. Leczenie tak poważnych ran cukrzycowych może być bardzo trudne, dlatego odpowiednie postępowanie należy wdrożyć na wczesnym etapie choroby. Pieczenie lub mrowienie kończyn dolnych, zaburzone odczuwanie temperatury, czucia albo bólu czy też tzw. palec cukrzycowy – pierwsze objawy zespołu stopy cukrzycowej nie powinny być lekceważone, po ich zauważeniu wskazana jest jak najszybsza konsultacja u lekarza.

Objawy stopy cukrzycowej. Jak wygląda choroba?

Jak wygląda stopa cukrzycowa? Początki stopy cukrzycowej mogą być bardzo trudne do uchwycenia – charakterystyczne symptomy to pieczenie lub mrowienie kończyn dolnych oraz zaburzenia w odczuwaniu temperatury, bólu i czucia.

Palec cukrzycowy – pierwsze objawy:

• deformacja w okolicach stawów (np. palce młotkowate);
• kurcze lub bóle łydek podczas poruszania się;
• pergaminowa skóra;
• mrowienie i pieczenie w stopach;
• trudno gojące się rany;
• zaczerwienienie skóry.

Inne objawy stopy cukrzycowej, które powinny wzbudzić niepokój to:

• pojawienie się w obrębie stopy rany lub ropnego wycieku;
• pulsowanie lub ból w obrębie stopy;
• wyczuwalny, zmieniony zapach stopy;
• wzmożone ocieplenie fragmentu stopy lub całej stopy;
• zmiana koloru owrzodzenia lub całej stopy;
• zmiana kształtu stopy lub obrzęk, nawet po niewielkim urazie.

Dostępne warianty

Pojemność: 100 ml

Krem do suchej zrogowaciałej skóry Seni Care -10% mocznik 100 ml

Cena 1 opak. 9,42 zł

PROMOCJA

NOWOŚĆ

POLSKA MARKA

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Bamboo

14,23 zł - 14,46 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 35-38, 39-42

Kolor: Beżowy, Biały, Czarny, Granatowy, Popielaty, Ciemny szary

Skarpety medyczne dla diabetyków, bezuciskowe DeoMed Cotton

12,07 zł - 13,26 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 39-42

Kolor: Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków Smart SeaCell, z cynkiem i algami morskimi

Cena 1 opak. 21,59 zł Cena 3 opak. 20,79 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Wool, z wełną merynosową

17,19 zł - 20,24 zł

Poza czujną obserwacją jak wyglądają rany cukrzycowe, warto również zwrócić uwagę na paznokcie w stopie cukrzycowej – na ich powierzchni mogą się pojawić tzw. linie Beau, czyli bruzdy przebiegające poprzecznie i równolegle przez płytkę paznokcia. Jak jeszcze objawia się stopa cukrzycowa? Objawy, które są charakterystyczne dla tej choroby to także:

• paznokcie Terry'ego;
• zaczerwienione i zżółkniałe paznokcie.

Plamy cukrzycowe na nogach

W przypadku długotrwałego chorowania na cukrzycę charakterystycznym objawem są plamy cukrzycowe na nogach (Bullosis diabeticorum). Przypadłość ta, przypominająca wyglądem napięte pęcherzyki z płynem surowiczym w środku, dotyka około 0,5% diabetyków. Plamy cukrzycowe mogą występować zarówno na kończynach dolnych, jak i (rzadziej) na kończynach górnych, wtedy lokalizują się one zwykle na grzbietowej powierzchni dłoni.

Jak leczyć stopę cukrzycową? Profilaktyka, pielęgnacja i wspomaganie leczenia

Jak leczyć stopę cukrzycową? Leczenie powinno być kompleksowe – zazwyczaj są w nie zaangażowani specjaliści z różnych dziedzin. Proces jest trudny, czasochłonny i wymaga cierpliwości, ale jeśli uda się go wdrożyć odpowiednio wcześnie, może uchronić stopę chorego przed amputacją.

Stopa cukrzycowa – leczenie stopy cukrzycowej:

• chirurgiczna korekcja owrzodzenia;
• dobór odpowiedniego obuwia lub wkładek ortopedycznych;
• leczenie zaburzeń lipidowych;
• leczenie zakażonych owrzodzeń za pomocą antybiotykowej maści na stopę cukrzycową;
• stosowanie odpowiednich opatrunków, np. okluzyjnych opatrunków piankowych lub opatrunków w postaci żelu z zawartością oktenidyny, lub opatrunków ze srebrem.

Czym smarować stopę cukrzycową? O tym, jaka jest najlepsza maść na stopę cukrzycową, decyduje lekarz. Profilaktycznie pacjentowi mogą zostać przepisane preparaty intensywnie pielęgnujące i nawilżające, np. na bazie 10% lub nawet 30% mocznika. Natomiast na rany lub pęcherze na nogach przy cukrzycy specjalista może zalecić bardziej specjalistyczne preparaty, o właściwościach wspomagających i przyspieszających proces gojenia.
Najlepsza maść na stopę cukrzycową powinna intensywnie nawilżać, przyspieszać gojenie ran i regenerację skóry, łagodzić podrażnienia. Jednocześnie preparat powinien także chronić przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych i zapobiegać infekcjom. Wymienione kryteria spełniają dermokosmetyki w postaci naprawczego żelu z jonami srebra. Jako środek wspomagający proces gojenia ran cukrzycowych można zastosować również kremy z kwasem hialuronowym.

W leczeniu stopy cukrzycowej istotną rolę odgrywa wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz innych chorób współtowarzyszących. Jak leczyć cukrzycę? Poprzez modyfikację diety oraz stosowanie leków, które zmniejszają stężenie glukozy we krwi.

Dostępne warianty

Pojemność: 100 ml

Krem do suchej zrogowaciałej skóry Seni Care -10% mocznik 100 ml

Cena 1 opak. 9,42 zł

PROMOCJA

NOWOŚĆ

POLSKA MARKA

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Bamboo

14,23 zł - 14,46 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 35-38, 39-42

Kolor: Beżowy, Biały, Czarny, Granatowy, Popielaty, Ciemny szary

Skarpety medyczne dla diabetyków, bezuciskowe DeoMed Cotton

12,07 zł - 13,26 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 39-42

Kolor: Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków Smart SeaCell, z cynkiem i algami morskimi

Cena 1 opak. 21,59 zł Cena 3 opak. 20,79 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 43-46, 39-42

Kolor: Czarny, Ciemny szary

Skarpetki medyczne dla diabetyków DeoMed Wool, z wełną merynosową

17,19 zł - 20,24 zł

Jak uratować stopę cukrzycową przed amputacją? Kluczowa jest profilaktyka, która opiera się przede wszystkim na właściwej pielęgnacji kończyn dolnych – noszeniu odpowiednio dobranego obuwia oraz wkładek, usuwaniu odcisków (w gabinecie podologicznym) oraz leczeniu zawczasu wszystkich owrzodzeń i ran w obrębie stopy. Nawet zwykły odcisk na stopie u cukrzyka może być groźny. Bardzo ważne jest także, aby:

• dbać o regularną aktywność fizyczną;
• myć stopy codziennie w letniej, najlepiej bieżącej wodzie;
• dokładnie osuszać stopy i je oglądać. Szczególnie ważne jest wysuszenie przestrzeni między palcami;
• nie nadużywać alkoholu i zaprzestać palenia papierosów;
• praktykować domowe sposoby na stopę cukrzycową – codziennie oglądać swoje stopy, dbać o czystość paznokci stóp oraz regularnie usuwać modzele i zrogowaciały naskórek przy pomocy peelingu, drobnoziarnistego pumeksu lub tarki do ścierania;
• używać na co dzień skarpetek (w tym skarpetek bezuciskowych), pończoch lub rajstop.

Gdzie leczyć stopę cukrzycową?

Po zauważeniu objawów, które mogą świadczyć o stopie cukrzycowej najlepiej udać się do podologa. Specjalista zweryfikuje stan stóp, poinformuje o sposobach pielęgnacji oraz najważniejszych zasadach higieny stóp, a także wykona niezbędne zabiegi pielęgnacyjne oraz doradzi odpowiednie środki, które uchronią przed rozwojem stopy cukrzycowej.
Jak wyleczyć stopę cukrzycową, jeśli już doszło do wystąpienia nieestetycznych zmian? W cięższych przypadkach pacjent może zostać skierowany do lekarza ortopedy lub chirurga naczyniowego, konieczna może się okazać również opieka ze strony diabetologa oraz neurologa. Aby dowiedzieć się, gdzie leczyć stopę cukrzycową kompleksowo, warto sprawdzić listę placówek, które specjalizują się w stopie cukrzycowej.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła:

https://www.spzozmm.pl/dla-pacjenta/rany-przewlekle-i-nie-tylko/co-to-jest-zespol-stopy-cukrzycowej-i-jakie-sa-jego-postacie-w-zaleznosci-od-czynnika-etiologicznego/
Burakowska A. K. Zespół stopy cukrzycowej — patogeneza i praktyczne aspekty postępowania. Choroby Serca i Naczyń, 2007, 4 (2): 93–98
https://podyplomie.pl/diabetologia/26180,zespol-stopy-cukrzycowej-praktyczne-porady
https://podyplomie.pl/diabetologia/35132,zmiany-skorne-u-chorych-na-cukrzyce
https://diabetyk24.pl/blog-section/zmiany-skorne-w-cukrzycy
https://www.kardiologia-i-diabetologia.pl/artykul/zespol-stopy-cukrzycowej-krotka-powtorka-nie-tylko-dla-diabetologow
Szymańska-Garbacz E., Czupryniak L., Praktyka kliniczna – diabetologia: Problemy w leczeniu cukrzycy – cz. 30: Zespół stopy cukrzycowej – złożona patogeneza, proste zasady postępowania. Med. Prakt., 2017; 7-8: 90–96
 Koblik T., Borys S., Korzon-Burakowska A.: Zespół stopy cukrzycowej. W: Sieradzki J., red.: Cukrzyca. Wyd. 2. Gdańsk, Via Medica, 2016: 808–842.
https://www.mp.pl/cukrzyca/leczenie/170491,lista-osrodkow-leczenia-zespolu-stopy-cukrzycowej