Maseczka ochronna - którą wybrać?

Ze względu na epidemię koronawirusa w Polsce, ale także innych miejscach na świecie, wprowadzono wiele zaleceń mających na celu zmniejszenie ryzyka zarażenia wirusem COVID-19. Do jednego z najważniejszych należy konieczność zakrywania nosa oraz ust w miejscach publicznych czy w sytuacjach, w których nie ma możliwości zachowania dystansu społecznego. W tym celu korzysta się przede wszystkim z maseczek jednorazowych lub wielorazowych. Na rynku można znaleźć ich wiele – które zatem są najlepsze? Jak wybrać odpowiednią maseczkę i czym kierować się podczas zakupu? W tym tekście postaramy się odpowiedzieć na wszystkie te pytania.

Rodzaje maseczek

Możemy wyróżnić kilka rodzajów maseczek, które obecnie dostępne są na rynku. To maseczki jednorazowe ochronne, medyczne, półmaski filtrujące, maski antysmogowe oraz maseczki wielorazowe. Ze względu na najlepszą dostępność skupimy się jednak na wybranych trzech rodzajach maseczek:

• Jednorazowych medycznych
  
• Jednorazowych ochronnych
  
• Wielorazowych

Warto przy tym jednak zaznaczyć, iż najbardziej skutecznymi maseczkami są półmaski, które wykonuje się z czterech lub pięciu warstw polipropylenu. Maseczki z filtrami FFP3 zatrzymują najwięcej, gdyż prawie 100%, cząsteczek.

Maseczki jednorazowe medyczne

Maseczki jednorazowe medyczne wykorzystywane są przede wszystkim na blokach operacyjnych czy w placówkach medycznych w celu ochrony przed drobnoustrojami, ale także limfą, włosami czy naskórkiem. Umożliwiają zabezpieczenie pola operacyjnego. Są certyfikowanym wyrobem medycznym – powinny być zgodne z wymaganiami dla Systemu Zarządzania Jakością dla Wyrobów Medycznych. Charakteryzują się wysokimi właściwościami filtracyjnymi w zależności od typu określonego normą europejską EN 14683. Typ I posiada skuteczność filtracji na poziomie ≥ 95%, natomiast typ II filtruje na poziomie ≥98. Oba typy stanowią bardzo dobrą ochronę przed drobnoustrojami.

Ze względu na to, że wykonane są z trzech warstw włókniny są jednymi z najgrubszych maseczek dostępnych na rynku. Dzięki temu ograniczają wydostawanie się cząsteczek zakaźnych na zewnątrz oraz chronią przed ich przedostawaniem się do wewnątrz. Maseczki medyczne stanowią barierę dla cząsteczek o średnicy większej niż 1 mikrometr. Polecane są zatem przede wszystkim osobom zarażonym. Umożliwiają bowiem zmniejszenie ryzyka transmisji wirusa. Maseczki medyczne są wyrobem jednorazowego użytku.

Maseczki jednorazowe ochronne

Maseczki ochronne, choć bardzo często również wykonane są z trzech warstw włókniny, nie stanowią tak dobrej bariery przed cząsteczkami jak maseczki medyczne. Skuteczność filtracji wynosi w ich przypadku około 70%. Polecane są zatem głównie jako ochrona przed przedostawaniem się cząsteczek na zewnątrz. Powinny być używane przez osobę chorą lub z podejrzeniem choroby w celu zabezpieczenia przed zarażeniem innych osób z otoczenia. Maseczki jednorazowe, zarówno ochronne jak i medyczne, posiadają drut nosowy, który ułatwia odpowiednie dopasowanie materiału do twarzy. Są dzięki temu nie tylko wygodne, ale przede wszystkim zapewniają lepszą ochronę przed ewentualnym przedostawaniem się cząsteczek.

Maseczki wielorazowe

Maseczki wielorazowe są jednymi z najczęściej wybieranych – głównie ze względu na możliwość korzystania z nich przez dłuższy czas. Niektóre, na przykład maseczki z jonami srebra, mogą być prane tylko tyle razy, ile określa to producent. Jednak większość maseczek wielorazowych może być prana nawet do stu razy, cały czas zatrzymując swoje właściwości. Maseczki wielorazowe, wykonane z bawełny czy poliamidu z elastanem, stanowią dobrą ochronę przed aerozolami oraz dalszym rozprzestrzenianiem wirusów. Dlatego powinny być używane przede wszystkim przez osoby, które podejrzewają u siebie chorobę bądź wykazują jej objawy. Maseczki wielorazowe muszą być prane w wysokich temperaturach w celu zniwelowania drobnoustrojów, które mogły przedostać się na materiał.

Właściwości maseczek

Maseczki mają na celu przede wszystkim ochronę przed przedostawaniem się drobnoustrojów – zarówno na zewnątrz jak i do wnętrza maseczki. Jednak ze względu na fakt, iż nie wszystkie charakteryzują się wysokimi właściwościami filtracyjnymi, powinny być używane jako sprawdzona bariera dla osób, które mogą okazać się zarażone. Biorąc pod uwagę, że nierzadko przechodzimy koronawirusa bezobjawowo, maseczki powinny być noszone przez każdą osobę w miejscach publicznych lub innych sytuacjach, w których niemożliwe jest zachowanie dystansu społecznego. Umożliwia to zachowanie zasad higieny niezbędnych do zminimalizowania ryzyka zarażenia się.

Maseczki jednorazowe i wielorazowe są także skuteczną ochroną pozwalającą nam na zniwelowanie częstego kontaktu twarz-dłoń. Ze względu na to, iż drobnoustroje chorobotwórcze mogą znajdować się nie tylko w powietrzu, ale także na dotykanych przez nas powierzchniach (klamkach, biurkach etc.), noszenie maseczki minimalizuje ryzyko zarażenia się także poprzez przeniesienie wirusa ze skóry na błonę śluzową oka czy ust.

Gdzie maseczki są obowiązkowe?

Pomimo że zasady dotyczące noszenia maseczek cały czas się zmieniają, obecnie konieczne jest noszenie ich w miejscach publicznych, takich jak sklepy, urzędy czy komunikacja miejska – również przez osoby tam pracujące. Obowiązek noszenia maseczki mają także osoby, które nie są w stanie zachować dystansu społecznego na odległość minimum 1,5 metra pomiędzy pieszymi. Dotyczy to zarówno przestrzeni zamkniętych jak i otwartych. Dlatego poruszając się na przykład po starówce, w sytuacji, gdy jest ona zatłoczona, konieczne jest założenie maseczki. Noszenie maseczki jest również konieczne w częściach wspólnych nieruchomości – na przykład w windzie czy na podwórku – w taksówce, gdy jedziemy z osobą, z którą nie mieszkamy oraz w restauracjach zanim usiądziemy do stolika.

Uwaga! Zmiany dotyczące klasyfikacji województw na strefy wiążą się z dodatkowymi obostrzeniami, także związanymi z zasłanianiem ust i nosa. W tej chwili tylko w czerwonych strefach jest konieczność noszenia maseczek również na zewnątrz. Jednak nakaz ten przeniesiony jest również na strefy żółte, które będą obowiązywały w całej Polsce od 10. października. 

Maseczki – kto jest zwolniony z ich noszenia?

Jeszcze do niedawna kilka grup było zwolnionych z noszenia maseczek:

• Dzieci – do czwartego roku życia
• Pracownicy nieobsługujący klientów lub odgrodzeni od nich
• Osoby z zaburzeniami rozwoju (np. autyzm), zaburzeniami psychicznymi lub z niepełnosprawnościami intelektualnymi
• Osoby, które – na przykład ze względu na niepełnosprawność – mogą mieć trudności z założeniem maseczki
• Osoby, które ze względu na stan zdrowia, nie mogą zakrywać ust i nosa. Może to bowiem powodować znaczne problemy z oddychaniem
• Osoby uprawiające sport oraz sędziowie i trenerzy na obiektach sportowych
• Osoby duchowne podczas czynności i obrzędów religijnych

Obecnie jednak zasady znacząco się zmieniły. W tej chwili noszenie maseczki jest obowiązkowe dla większości tych osób, także z problemami zdrowotnymi. Z noszenia maseczki zwolnione są tylko osoby z zaburzeniami rozwoju, zaburzeniami psychicznymi oraz osoby z niepełnosprawnościami, a także te, które mają trudności z samodzielnym zakryciem ust i nosa. 

Które maseczki są najskuteczniejsze – jednorazowe czy wielorazowe?

Ze względu na swoje właściwości filtracyjne, najskuteczniejszymi maseczkami ochronnymi są maseczki jednorazowe medyczne. Jako jedyne mogą zagwarantować filtrowanie nawet na poziomie 98%. Skutecznie chronią także przed przedostawaniem się aerozoli na zewnątrz, dzięki czemu zmniejszają ryzyko zarażenia osoby postronnej w przypadku, w której sami jesteśmy chorzy. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem są także maseczki jednorazowe ochronne, które przede wszystkim chronią nasze otoczenie. Z całą pewnością jednorazowe wyroby są bardziej higieniczne – w ich przypadku nie ma bowiem ryzyka, iż materiał będzie przenosić drobnoustroje. Maseczki wyrzucamy zaraz po tym, jak spełnią swoje zadanie. Należy jednak przy tym pamiętać, iż skuteczność maseczek zależna jest nie tylko od materiału i wykonania, ale także od sposobu założenia maseczki. Wyrób może być mniej skuteczny jeśli niedokładnie przylega do twarzy, na przykład za sprawą zarostu czy zbyt dużego rozmiaru.

Kiedy zmieniać maseczkę?

Odpowiedni czas zmiany maseczki jest nie tylko kwestią higieny, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. Zużyta maseczka jednorazowa nie będzie chronić nas w odpowiedni sposób – może także posiadać na sobie drobnoustroje, które przeniesione zostały z innego miejsca. Dlatego koniecznym jest, by zdejmować ją i wyrzucać od razu po przyjściu do domu (na przykład ze sklepu czy innego miejsca publicznego). Maseczka powinna być zdejmowana poprzez uchwycenie gumek przy uszach – nie należy dotykać strony zewnętrznej wyrobu, gdyż mogą znajdować się na niej zarazki. Po tym należy ją niezwłocznie wyrzucić. Te same zasady dotyczą maseczek wielorazowych. Zamiast jednak wyrzucać wyrób należy od razu wygotować go, wyprać lub wyprasować parą.

Opiekunowie zajmujący się osobami starszymi lub z niepełnosprawnościami, które ze względu na stan zdrowia znajdują się w grupie ryzyka, powinni szczególną wagę przykładać do regularnego zmieniania maseczek. Przede wszystkim należy robić to po przyjściu do pracy, by uniknąć zarażenia podopiecznego, ale także zaraz po wyjściu, by nie przenosić drobnoustrojów, które mogły się na niej znaleźć.

Dlaczego maseczki należy prać oddzielnie?

Nie ma żadnych medycznych zaleceń, które mówią o zakazie prania maseczek z innymi ubraniami. Najważniejsze jest, by zadbać o odpowiednią temperaturę, a zatem minimum 60 stopni Celsjusza – zapewnia ona skuteczne zneutralizowanie wirusa. Nie ma jednak żadnych przesłanek, które świadczyłyby o przenoszeniu wirusa z maseczek na ubrania. Dla zwiększonego bezpieczeństwa oraz higieny warto jednak maseczki prać osobno, także ze względu na detergenty używane do prania ubrań. Mogą one doprowadzić do reakcji alergicznej na delikatnej skórze twarzy.

Którą maseczkę wybrać?

Podsumowując zatem – najlepszą ochroną przed drobnoustrojami zapewniają maseczki jednorazowe medyczne. Stanowią one nie tylko barierę dla cząsteczek z zewnątrz, ale także dla tych, które mogą wydostać się poprzez nasz oddech w formie aerozolu. Są również bardziej higieniczne od maseczek wielorazowych. Jeśli zatem szukamy wyrobu medycznego, który zapewni nam najskuteczniejszą ochronę w sytuacji, w której nie możemy zachować dystansu społecznego, warto sięgnąć po maseczki jednorazowe medyczne.