Jak żyć ze stomią? Sprzęt stomijny — refundacja NFZ

Czas czytania: 6 min.

Stomia łączy układ pokarmowy ze skórą, to utworzone chirurgicznie połączenie służy do wprowadzania substancji odżywczych do światła przewodu pokarmowego i/lub odprowadzenia na zewnątrz wydalin. Jak żyć ze stomią? Które produkty stomijne są refundowane przez NFZ? Podpowiadamy.

Jak żyć ze stomią?

Stomia (inaczej sztuczny odbyt, odbyt brzuszny, przetoka) to chirurgicznie utworzone połączenie, wykonywane u pacjentów z poważnymi zaburzeniami w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Stomię wykonuje się w przypadku powikłań pooperacyjnych, a także, gdy zdiagnozowano:

• FAP (dziedziczną polipowatość gruczolakowatą),
• nowotwór w obrębie układu pokarmowego lub moczowego (np. jelita grubego, odbytnicy lub pęcherza moczowego),
• schorzenia zapalne jelit (np. chorobę Leśniowskiego- Crohna).

Jak wygląda stomia?

Stomia to różowo-czerwona struktura, wystająca delikatnie ponad skórę. Pod względem wyglądu przypomina otwartą ranę, jednak o ile krwawienie ze stomii może się zdarzać, o tyle jej dotykanie nie sprawia bólu. Stomia może być jednolufowa (z wyłonionym jednym odcinkiem jelita) lub dwulufowa (z wyłonionym fałdem całej pętli jelita i dwoma otworami wyprowadzającymi). Stosuje się również podział stomii ze względu na jej położenie w układzie pokarmowym.

• Kolostomia to stomia w obrębie okrężnicy esowatej jelita grubego. Znajduje się one poniżej pępka, po lewej stronie brzucha i służy do wychwytywania stolca w formie stałej oraz przekazywania go do połączonego worka stomijnego.
• Ileostomia to stomia jelita cienkiego. Po wyłonieniu końcowego odcinka jelita cienkiego – jelita krętego możliwe jest wychwytywanie treści jelit o półpłynnej konsystencji i wydalanie ich poprzez stożek stomii jelita.
• Urostomia natomiast dotyczy pacjentów, którzy mają problem z wydalaniem moczu. Połączenie może zostać wytworzone pomiędzy skórą i nerką, pęcherzem moczowym lub moczowodem, ma to na celu umożliwienie pacjentowi mikcji. Woreczek stomijny w tym przypadku jest wyposażony w kranik do opróżniania moczu oraz zastawki, które blokują cofanie się moczu do stomii.

Jak długo można żyć ze stomią?

Stomia nie skraca życia, wręcz przeciwnie. Jej zadaniem jest załagodzenie nieprzyjemnych objawów związanych z zaburzeniem w funkcjonowaniu układu pokarmowego i tym samym — ułatwienie życia. Na pytanie, jak długo można żyć ze stomią, trudno jednak odpowiedzieć. Niektórzy pacjenci wymagają jedynie tymczasowego założenia stomii, natomiast inni muszą ją nosić do końca życia, wszystko zależy od indywidualnego przypadku, rodzaju schorzenia oraz jego stanu zaawansowania.

Jak żyć ze stomią?

Życie ze stomią zaczyna się po operacji mającej na celu wyłonienie stomii. Zabieg trwa do kilku godzin, jest przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym. Gdy stan pacjenta jest ustabilizowany, otrzymuje on instrukcję postępowania ze stomią, przy czym najważniejsza jest pielęgnacja. Najważniejsze zasady związane z pielęgnacją stomii to:

• regularna wymiana worka stomijnego,
• dokładne mycie rąk oraz mycie i suszenie skóry podczas każdej wymiany worka stomijnego,
• sprawdzanie, czy worek stomijny znajduje się na swoim miejscu, każdorazowo przed podjęciem jakiejś aktywności,
• stosowanie do pielęgnacji jedynie preparatów zaleconych przez lekarza,
• regularna irygacja stomii, czyli oczyszczanie jelita grubego poprzez wlew wodny.

Pacjenci ze stomią mogą prowadzić aktywne życie, zarówno w kontekście zawodowym, jak i towarzyskim. Po pobycie w szpitalu i pooperacyjnym okresie rekonwalescencji dozwolone jest współżycie seksualne, a także sporty, z wyjątkiem tych kontaktowych (jak boks czy koszykówka). Dozwolone jest nawet pływanie na basenie, w jeziorach czy morzu oraz uprawianie sportów wodnych.
Jeśli chodzi o zalecenia żywieniowe, wskazane jest między innymi:

• spożywanie przynajmniej 3 posiłków dziennie, w regularnych odstępach, w małych porcjach,
• unikanie jedzenia późnym wieczorem,
• stosowanie zróżnicowanej diety, bogatej w świeże produkty, unikanie potraw smażonych,
• ograniczenie spożycia tłuszczów i produktów wysokotłuszczowych, a także konserwantów oraz sztucznych barwników,
• spożycie około 2 litrów płynów dziennie, do posiłków i między posiłkami.

Czego nie można robić ze stomią? Konieczne jest ograniczenie lub całkowita rezygnacja ze słodyczy, napojów gazowanych oraz ostrych przypraw. Niewskazane jest również:

• palenie tytoniu,
• spożywanie alkoholu (w tym w szczególności piwa).

Na początku wielu trudności może przysporzyć spanie ze stomią, jednak można rozwiązać ten problem poprzez zabezpieczenie stomii pasem stomijnym, noszenie odpowiednio dobranej bielizny oraz spanie w pozycji na boku lub na plecach. Przed snem wskazana jest lekka kolacja oraz opróżnienie worka stomijnego, wielu lekarzy zaleca również podkładanie pod brzuch poduszki lub specjalnych wałków. W okresie tuż po operacji może być konieczne częste opróżnianie worka w nocy, natomiast z czasem sytuacja się unormuje.

Sprzęt stomijny — refundacja NFZ

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia osobom ze stomią przysługuje bezpłatny sprzęt stomijny. Refundacja NFZ zapewnia finansowanie w 100%, w ramach ustalonych limitów. Do tej pory obowiązywały limity w wysokości 300 złotych (kolostomia), 400 złotych (ileostomia) oraz 480 złotych (urostomia), natomiast zlecenie mógł wypisać lekarz specjalista (chirurg lub urolog) albo lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Od stycznia 2023 roku wejdą w życie nowe zasady refundacji produktów stomijnych.
Zgodnie z nowym Rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia miesięczny limit refundacji wyniesie 450 złotych (kolostomia i ileostomia) oraz 530 złotych (urostomia). Pierwsze zlecenie jest wystawiane przez lekarza chirurga wraz z wypisem ze szpitala, natomiast kolejne mogą być wypisywane zdalnie, przez:

• lekarza pierwszego kontaktu,
• lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie chirurgii ogólnej, chirurgii dziecięcej, chirurgii onkologicznej, onkologii klinicznej lub chemioterapii nowotworów, onkologii klinicznej lub onkologii i hematologii dziecięcej, medycyny rodzinnej, pediatrii, chorób wewnętrznych, urologii, urologii dziecięcej,
• lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
• felczera ubezpieczenia zdrowotnego,
• lekarza spełniający wymagania do wykonywania świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej, realizowanych w warunkach domowych,
• pielęgniarkę lub położną.

Pełna lista osób uprawnionych do wystawiania zleceń została zawarta w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.

Produkty stomijne w refundacji

Zgodnie z nowym Rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia od stycznia 2023 r. refundacji będą podlegać:

• sprzęt podstawowy,
• zestaw do irygacji,
• sprzęt pielęgnacyjny.

Miesięczny limit refundacji wynosi 450 złotych, z wyjątkiem urostomii — w tym przypadku pacjent może otrzymać na realizację zaopatrzenia do 530 złotych. Więcej informacji na temat refundacji NFZ produktów stomijnych można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych oddziałów NFZ, a także w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: isap.sejm.gov.pl. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości można zapytać o refundację również swojego lekarza lub pracownika NFZ.

Worki do stomii — refundacja NFZ

Czy worki do stomii są refundowane? Tak, pod pojęciem sprzęt podstawowy ustawodawca ma na myśli płytki i worki w systemie jedno i dwuczęściowym. Natomiast sprzęt pielęgnacyjny to akcesoria takie jak: pasty, pudry, produkty do usuwania sprzętu stomijnego czy też preparaty do ochrony skóry wokół stomii — np. pianki do pielęgnacji lub pasty uszczelniająco-gojące. Refundacji podlegają również środki zagęszczające luźną treść jelitową.

Pas stomijny — refundacja NFZ

Warto mieć świadomość, że refundacja produktów stomijnych NFZ obejmuje także inne akcesoria niezbędne dla pacjentów ze stomią, jak np. pasy stomijne. Zlecenie refundacyjne może zostać wystawione na maksymalny okres 12 miesięcy, przy czym jednorazowo można odebrać sprzęt z 6-miesięcznym zapasem. Zakupy mogą mieć miejsce zarówno w stacjonarnym sklepie medycznym, jak i przez Internet. Uzyskanie kolejnego zlecenia refundacyjnego nie wymaga wizyty lekarskiej, wystarczy konsultacja w formie zdalnej. Więcej informacji na temat refundacji NFZ produktów stomijnych można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych oddziałów NFZ, a także w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: isap.sejm.gov.pl. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości można zapytać o refundację również swojego lekarza lub pracownika NFZ.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/132730,stomia [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.coloplast.pl/opieka-stomijna/osoby-ze-stomia/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.zwrotnikraka.pl/stomia-jelitowa-sztuczny-odbyt-porady-pielegnacja-odzywianie/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.stomia.pl/porady/niezbednik-stomika/co-to-jest-urostomia/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.convatec.com/pl-pl/stomia/%C5%BCycie-ze-stomi%C4%85/aktywno%C5%9B%C4%87-fizyczna/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.convatec.com/pl-pl/stomia/%C5%BCycie-ze-stomi%C4%85/p%C5%82ywanie-ze-stomi%C4%85/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://stomalife.pl/magazyn-po-prostu-zyj/zycie-ze-stomia/stomia-i-sen/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://www.polilko.pl/?page_id=212 [dostęp: 21.11.2022 r.]
https://stomalife.pl/pomoc/refundacja-sprzetu-stomijnego/ [dostęp: 21.11.2022 r.]
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Dziennik Ustaw. Internetowy System Aktów Prawnych: isap.sejm.gov.pl
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/stomia-na-co-zwracac-uwage-w-diecie/ [dostęp: 21.11.2022 r.]