Badanie PSA – co to jest? Cena, jak poprawić wynik i jak się przygotować?

Przeczytano 1 884 razy
2 Komentarze
(5)
Publikacja: 2022-04-20
Ostatnia aktualizacja: 2023-05-24
 

Badanie PSA jest wykonywane w celu wczesnego wykrycia raka prostaty. Na czym polega badanie prostaty z krwi? Ile kosztuje jego wykonanie? Jak się przygotować do badania PSA i czy można w jakiś sposób poprawić jego wynik? Odpowiadamy na wszystkie pytania.

Badanie PSA – co to jest?

Badanie PSA (inaczej badanie na prostatę z krwi, badanie antygenu PSA lub badanie antygenu swoistego dla stercza) ma na celu oznaczenie poziomu specyficznego białka wytwarzanego przez gruczoł krokowy u mężczyzn. Na podstawie wyniku PSA można wykryć zawczasu raka prostaty, jest ono wykorzystywane także w monitorowaniu stanu pacjenta z przerostem prostaty.

PSA – co to za badanie? Na czym polega?

Badanie PSA jest wykonywane na podstawie próbki krwi pacjenta, pobranej z żyły. Jego wykonanie trwa kilka minut. Następnie próbka trafia do laboratorium do analizy, gdzie jest badana pod kątem antygenu PSA wytwarzanego przez gruczoł krokowy. Jak długo czeka się na rezultat badania PSA? Wyniki są dostępne bardzo szybko, zwykle w ciągu jednego dnia roboczego.

Badanie prostaty z krwi – dla kogo jest wskazane?

Kto powinien wykonać PSA? Badanie jest zalecane dla pacjentów w starszym wieku oraz znajdujących się w grupie ryzyka raka prostaty (gdy w rodzinie występował nowotwór stercza). Wykonuje się je także na zlecenie lekarza u chorych na raka gruczołu krokowego oraz u mężczyzn przejawiających objawy, które mogą wskazywać na raka prostaty:

  • bolesne oddawanie moczu,
  • bóle pleców w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
  • częste oddawanie moczu,
  • gwałtowne parcie na pęcherz,
  • intensywne bóle podbrzusza,
  • intensywne bóle krocza,
  • krwiomocz,
  • nagła utrata masy ciała,
  • słaby strumień moczu,
  • zaburzenia erekcji,
  • zaparcia.

Badanie – prostata – wczesne wykrycie choroby jest kluczowe dla diagnozy

PSA antygen swoisty dla stercza całkowity to bardzo ważne badanie w kontekście diagnostyki raka prostaty. Im szybciej zostanie wykryta choroba, tym szybciej będzie można wprowadzić odpowiednie leczenie, a rokowania będą lepsze. Nieprawidłowe wartości antygenu PSA powinny skłonić do konsultacji lekarskiej, natomiast prawidłowy wynik PSA oznacza dla pacjenta znajdującego się w grupie ryzyka ulgę i cenny spokój.

Badanie PSA – przygotowanie

Badanie PSA jest wykonywane na podstawie niewielkiej próbki krwi pobranej od pacjenta.

Badanie PSA – na czczo czy nie?

Specjaliści zalecają, aby wykonywać badanie PSA na czczo. Najlepiej zatem zgłosić się na pobranie próbki w godzinach porannych.

PSA badanie – jak się przygotować?

Co wpływa na wynik PSA? Warto przypilnować, aby od ostatniego posiłku minęło od 8 do 12 godzin, przed pobraniem krwi należy także unikać jazdy rowerem lub pociągiem oraz powstrzymać się od spożywania alkoholu, palenia papierosów i współżycia. Po udaniu się do placówki trzeba również chwilę odczekać – wskazane jest, aby odpoczywać przez około 15-20 minut przed pobraniem próbki.

Jak poprawić wynik PSA?

U zdrowych mężczyzn PSA jest obecne w krwiobiegu w ilościach śladowych, ale normy są zależne od wieku. U mężczyzny w wieku 40-60 lat prawidłowe stężenie PSA całkowitego nie przekracza 2.5 ng/ml, natomiast im pacjent jest starszy, tym górna granica normy jest bardziej przesunięta. Nieprawidłowy rezultat badania (np. wynik PSA 14) nie jest jednoznaczny z rozpoznaniem raka gruczołu krokowego. Podwyższony poziom antygenu PSA może bowiem świadczyć także o innych dolegliwościach, np. rozroście gruczołu krokowego lub stanie zapalnym. Dopiero skrajnie wysoki rezultat, np. wynik PSA powyżej 200 kwalifikuje pacjenta do grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia raka prostaty, jednak jedynie lekarz urolog jest w stanie prawidłowo zinterpretować taki rezultat.

Jak poprawić wynik PSA?

Wyniki badania PSA mogą być niemiarodajne, kiedy pacjent niewłaściwie przygotował się do badania, np. nie dotrzymał wstrzemięźliwości seksualnej lub alkoholowej, lub przed pobraniem próbki krwi było u niego wykonywane badanie per rectum. Nieprawidłowy poziom PSA może wynikać także z przebytego urazu mechanicznego.
Jak poprawić wynik PSA? W obniżeniu poziomu antygenu PSA może pomóc włączenie do diety żurawiny. Badania naukowe dowodzą także, że ryzyko raka prostaty można zmniejszyć poprzez zwiększenie spożycia produktów takich jak:

  • czosnek,
  • pomidory gotowane.

PSA badanie – cena

Badanie antygenu gruczołu krokowego można wykonać w ramach refundacji NFZ lub prywatnie. Ze skierowaniem od specjalisty badanie jest bezpłatne.

Badanie prostaty z krwi – cena w placówkach prywatnych

Ile kosztuje badanie PSA wykonywane prywatnie, bez skierowania od specjalisty? W przypadku badania PSA całkowity koszt wynosi około 30 złotych.

Badanie PSA – cena testów dostępnych w aptekach

Testy PSA są dostępne także w aptekach, w cenie wynoszącej około 30 złotych za 1 sztukę. Domowy test wykrywa stężenie PSA powyżej 4 ng/ml. Dodatni wynik badania PSA oznacza, że poziom PSA we krwi jest wyższy niż norma i konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Jakie badania na prostatę może jeszcze zalecić lekarz?

Poza PSA inne badania na prostatę, jakie mogą zostać zlecone do wykonania przez lekarza to także:

  • analiza ogólna moczu,
  • posiew moczu,
  • badanie wydzieliny gruczołu krokowego.

W razie potrzeby mogą zostać wykonane także badania obrazowe, badania czynnościowe lub biopsja.

Źródła:

https://www.medicover.pl/marker-nowotworowy/psa/
https://hifu.pl/baza-wiedzy/test-psa-cel-badania/
https://www.onkonet.pl/dp_nump_rakprostaty.php
https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/zwodnicze-psa-trudna-diagnostyka-raka-prostaty
https://addon.life/pl/2021/07/05/prostate-cancer-diet-foods-supplements-treatment/
https://medpak.com.pl/module/ph_simpleblog/module-ph_simpleblog-single?sb_category=poradniki&rewrite=sok-z-zurawiny-wlasciwosci-zastosowanie-i-przeciwwskazania
Fraser G. E. et al. Tomato consumption and intake of lycopene as predictors of the incidence of prostate cancer: the Adventist Health Study-2. Cancer Causes & Control 31(4): 341-351 (2020)
Zhou X. F. et al. Allium vegetables and risk of prostate cancer: evidence from 132,192 subjects. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 14 (7): 4131-4 (2013)
https://diag.pl/pacjent/artykuly/badanie-prostaty-na-czym-polega/

 
Autor : Alicja
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na kierunku Międzywydziałowe Indywidualne Studia Matematyczno-Przyrodnicze, ze specjalizacją Biologia — Antropologia (Biologia Człowieka). Czas wolny spędza najchętniej w górach lub przy dobrej książce/grze planszowej/grze video.

Komentarze

  • Napisał: Piotr On 2023-05-24
    Ocena:
    5.0

    W ostatnim czasie brałem antybiotyk bo miałem zapalenie pęcherza i wyszło mi psa 5,557 byłem następnego dnia po antybiotyku czy to miało wpływ jakiś czy trzeba powtórzyć po jakimś czasie

    Odpowiedź Joanna On 2023-05-26 Panie Piotrze, nie, przyjmowanie antybiotyków zazwyczaj nie powoduje wzrostu poziomu PSA w badaniach krwi. PSA to substancja wytwarzana przez gruczoł krokowy, który może być zwiększony w przypadku różnych stanów, takich jak łagodny przerost prostaty, zapalenie gruczołu krokowego lub rak prostaty. Istnieją jednak pewne czynniki, które mogą wpływać na wyniki poziomu PSA. Niektóre badania sugerują jednak, że infekcje dróg moczowych lub stan zapalny gruczołu krokowego (prostaty) mogą czasowo zwiększać poziom PSA. Zachęcam Pana do konsultacji z urologiem, aby wykluczyć wszelkie potencjalne choroby. Lekarz będzie w stanie dokładnie ocenić wyniki badań oraz uwzględnić wszelkie czynniki, które mogą wpływać na ich interpretację.

  • Napisał: Azet50 On 2023-01-08
    Ocena:
    5.0

    Wiek 72 wynik psa 1280 ? Pr o odpowiedź dziękuję .

    Odpowiedź Joanna On 2023-01-09 W przypadku osób powyżej 70 roku życia prawidłowe stężenie PSA powinno wynosić do 4,4 ng/ml krwi. Mniemam, że w wyżej opisanym przypadku mówimy o proporcjach na litr krwi? W razie jakichkolwiek wątpliwości zalecam, mimo wszystko, konsultację z lekarzem.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Powiązane wpisy

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go