Gruczoł krokowy – funkcje, wymiary i przerost

Przeczytano 3 140 razy
7 Komentarze
(5)
Publikacja: 2022-04-19
Ostatnia aktualizacja: 2023-01-27
 

Czas czytania: 4,5 min.

Gruczoł krokowy (prostata) powinien być regularnie badany. Dzięki temu można zawczasu wykryć przerost prostaty, a także raka gruczołu krokowego. Do czego służy prostata? Co ma wspólnego z seksualnością? Na jakie objawy warto w szczególności zwrócić uwagę?

Gruczoł krokowy – co to jest, budowa i funkcje

Co to jest gruczoł krokowy? Prostata (inaczej gruczoł krokowy lub stercz) to niewielki narząd wchodzący w skład układu moczowo-płciowego, który występuje tylko u mężczyzn. Gdzie znajduje się prostata? Jest ona zlokalizowana w miednicy mniejszej, poniżej pęcherza moczowego, tylna część przylega bezpośrednio do odbytnicy (dzięki temu badanie prostaty można wykonać per rectum).

Nie dźwigaj ciężkich paczek z pieluchami! Darmowa dostawa w Seni24.pl już od 79zł!

Gruczoł krokowy – budowa

Prostata przypomina pod względem kształtu orzech włoski, narząd składa się z podstawy, środkowej części gruczołu i wierzchołka, jest on podzielony na dwa płaty. Gruczoł krokowy buduje miąższ gruczołowy oraz mięśnie gładkie. Przez jego wnętrze przechodzi cewka moczowa.

Gruczoł krokowy – funkcje

Gruczoł krokowy u mężczyzn pełni ważną funkcję – to w nim produkowana jest mętna, biaława wydzielina, która stanowi 30% spermy. Jest ona nośnikiem plemników oraz pełni funkcję odżywczą dla męskich komórek rozrodczych.

Gruczoł krokowy – wymiary

Prostatę pod względem wielkości porównuje się do orzecha włoskiego. Prawidłowe wymiary gruczołu krokowego (również prawidłowe wymiary prostaty w usg) wynoszą 4 × 3,5 × 3,5 cm.
Wielkość gruczołu krokowego to niejedyny istotny parametr związany z tym narządem. Bardzo ważna jest także jego objętość. Prawidłowa wielkość prostaty w ml wynosi nie więcej niż 25 ml. Jeśli stwierdzono gruczoł krokowy 35 ml lub gruczoł krokowy 50 ml, oznacza to, że prostata jest powiększona.

Gruczoł krokowy u mężczyzn – wymiary narządu zmieniają się z wiekiem

Wymiary gruczołu krokowego mogą się zmieniać wraz z wiekiem – w szczególności u starszych mężczyzn obserwowany jest łagodny rozrost prostaty, co przyczynia się do licznych trudności w oddawaniu moczu. Prawdopodobną przyczyną jest starzenie organizmu i zaburzone wydzielanie testosteronu. Stąd też wymiary prostaty u 65-latka mogą być inne niż wymiary prostaty u 70-latka czy 50-latka.

Przerost gruczołu krokowego (przerost prostaty)

Bardzo częstym problemem zdrowotnym związanym z prostatą jest rozrost gruczołu krokowego. Co to jest? Łagodny rozrost gruczołu krokowego (tzw. powiększony gruczoł krokowy) następuje najczęściej wraz ze starzeniem się organizmu, tak jak wspomniano powyżej. Jego leczenie zależy od rodzaju objawów – w niektórych przypadkach wystarczy zmiana stylu życia (ograniczenie spożycia kofeiny oraz zaprzestanie palenia tytoniu), w innych konieczna będzie farmakoterapia lub nawet leczenie chirurgiczne.

Gruczoł krokowy – objawy łagodnego rozrostu prostaty

Łagodny przerost gruczołu krokowego zwykle nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia. Charakterystycznym symptomem tego schorzenia są trudności w oddawaniu moczu. Wynika to z ucisku cewki moczowej przez narząd i jej zwężenia. Inne objawy, które mogą wskazywać na łagodny przerost prostaty to słaby strumień moczu, potrzeba częstego oddawania moczu oraz uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego. Jeśli jednak pacjent zastosuje się do zaleceń oraz będzie regularnie (co roku) kontrolować się u lekarza urologa, dolegliwości tej można zaradzić.

Gruczoł krokowy powiększony – czy to rak?

Niestety przerost gruczołu krokowego może świadczyć także o rozwijającej chorobie nowotworowej w obrębie prostaty. Rak może rozwijać się latami, nie dając żadnych objawów, dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne. W przypadku podejrzenia nowotworu u pacjenta wykonywane jest badanie USG, PSA (analiza poziomu antygenu sterczowego we krwi) oraz, jeśli jest taka potrzeba, rezonans magnetyczny prostaty. Jeśli diagnoza zostanie potwierdzona, w zależności od stadium zaawansowania choroby nowotworowej lekarz może zadecydować o radioterapii lub chirurgicznym usunięciu gruczołu krokowego.

Powiększony gruczoł krokowy – wymiary to niejedyny parametr istotny dla diagnostyki

W diagnostyce przerostu gruczołu krokowego bardzo ważne są nie tylko badania fizykalne, laboratoryjne czy obrazowe, ale także wywiad kliniczny. W wyborze postępowania leczniczego oraz prognozowaniu dalszego postępu choroby bardzo pomocny jest kwestionariusz objawów mikcyjnych International Prostate Symptom Score (w skrócie IPSS). Udzielenie odpowiedzi na zawarte w nim pytania pomaga w podjęciu właściwych decyzji dotyczących leczenia.

Prostata a seksualność

Prostata pełni istotną funkcję w sferze seksualnej. Choroby takie jak przerost gruczołu krokowego czy też rak prostaty mogą się przyczyniać do zaburzeń w życiu seksualnym w postaci:

  • obniżonej satysfakcji seksualnej,
  • obniżonego libido,
  • problemów z potencją,
  • problemów z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji.

Z tego powodu nie należy lekceważyć objawów wskazujących na nieprawidłowy przerost gruczołu krokowego. Aby uzyskać poprawę funkcjonowania w sferze seksualnej, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego.

Najczęściej zadawane pytania

Prostata — co to?

Prostata (inaczej stercz lub gruczoł krokowy) to narząd stanowiący element układu moczowo-płciowego. Prostata występuje wyłącznie u mężczyzn, gruczoł ten produkuje wydzielinę, która wchodzi w skład spermy, jest nośnikiem dla męskich komórek rozrodczych oraz je odżywia.

Prostata — gdzie jest?

Prostata znajduje się pod pęcherzem moczowym, w miednicy mniejszej. Tylna część gruczołu krokowego przylega do odbytnicy, natomiast przez jego wnętrze przechodzi cewka moczowa. Ze względu na taką lokalizację, badanie prostaty może się odbyć per rectum, czyli przez odbyt.

Jakie są prawidłowe wymiary prostaty?

Prawidłowe wymiary prostaty u dorosłego mężczyzny to: 4 × 3,5 × 3,5 cm, natomiast objętość gruczołu krokowego nie powinna przekraczać 25 ml. Rozmiar prostaty może się jednak zmieniać z wiekiem oraz w zależności od wydzielania testosteronu. Tym samym u starszych mężczyzn często obserwowany jest łagodny rozrost prostaty (bez charakteru złośliwego).

Jakie są objawy przerostu prostaty?

Łagodny przerost prostaty może powodować trudności w oddawaniu moczu, charakterystycznym objawem jest również potrzeba częstego oddawania moczu. Natomiast jeśli problemy z prostatą są poważniejsze, symptomem może być bolesna mikcja, a także, jeśli rozwinie się stan zapalny — ból krocza podczas siedzenia, gorączka czy też ropny wyciek z cewki moczowej.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

Źródła:

https://hifu.pl/baza-wiedzy/co-to-jest-prostata/
https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/prostata.html
http://pacjent.gov.pl/aktualnosc/maly-gruczol-duzy-meski-problem
https://urolog.krakow.pl/pl/content/81-choroby-gruczolu-krokowego-rak-prostaty-krakow
https://www.mp.pl/pacjent/urologia/168064,lagodny-rozrost-stercza
http://www.czytelniamedyczna.pl/4835,lagodny-rozrost-gruczolu-krokowego.html
Zasady postępowania diagnostycznego, leczniczego i obserwacyjnego u chorych z objawami ze strony dolnych dróg moczowych sugerującymi łagodną przeszkodę podpęcherzową opracowane przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne przyjęte przez Polskie Towarzystwo Urologiczne. Przegląd Urologiczny 2 (36) (2006)
https://www.szpitalnaklinach.pl/blog/lagodny-przerost-prostaty-a-aktywnosc-seksualna/
https://www.scmkrakow.pl/blog/choroby-i-dolegliwosci/choroby-urologiczne/prostata-a-zycie-seksualne-funkcje-prostaty-i-choroby-ktore-moga-zaburzac-wspolzycie/

 
Autor : Alicja
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na kierunku Międzywydziałowe Indywidualne Studia Matematyczno-Przyrodnicze, ze specjalizacją Biologia — Antropologia (Biologia Człowieka). Czas wolny spędza najchętniej w górach lub przy dobrej książce/grze planszowej/grze video.

Komentarze

  • Napisał: Wiesław On 2023-03-22
    Ocena:
    5.0

    Wynik badania USG UKŁADU MOCZOWEGO , GRUCZOŁ KROKOWY O NIEJEDNORODNEJ ECHOGENICZNOŚCI V= 43,2 , CO OZNACZA TEN WYNIK.
    MIERNY ZASTÓJ UKM W PRAWEJ NERCE CO TO ZNACZY.

    Proszę o informację

    Odpowiedź Joanna On 2023-03-31 Panie Wiesławie, interpretacją wyników badań powinien zająć się tylko i wyłącznie lekarz - w tym wypadku urolog. Zachęcam Pana do wizyty u specjalisty.

  • Napisał: Henryk On 2023-03-12
    Ocena:
    5.0

    dzień dobry mam łagodny przerost gruczołu prostaty 55x45 czy to duzo? mam problemy z sikaniem jeszcze gorzej jest po wytrysku nasienia parcie na mocz przez pare dni w nocy leci nitka [proszę bardzo om odpowiedz na maila lekarz zalecił w przypadku braku stosunków masturbację po tym jest jeszcze gorzej urolog mówi że nic się nie dzieje robi usg i mówu ze wszystko wporządku mam jedynie torbiele na nerkach największa 100mm

    Odpowiedź Joanna On 2023-03-13 Panie Henryku, diagnozę w tej sprawie powinien postawić lekarz. Niestety nie umiem Panu pomóc.

  • Napisał: Józef On 2023-02-23
    Ocena:
    5.0

    Gr.krokowy w prawidłowym położeniu ,symetryczny, typowej przebudowy w sensie łagodnego rozrostu stercza , wpukłąjący się do pęcherza moczowego płatem trzecim Czy obj. gruczołu szacowana przezbrzusznie 53cm3 jest niebezpieczna , nie ma żadnych objawów podczas oddawania moczu, Czy należy wykonać badania ; jakie, czy może zabieg. Jestem starszym obywatelem. Dziękuję za informację zwrotną.

    Odpowiedź Joanna On 2023-02-24 Panie Józefie, zalecałabym kontrolę stanu zdrowia u urologa - jestem pewna, że specjalista dokona rzetelnej analizy i wdroży odpowiedni model leczenia, jeśli uzna to za konieczne. Rzeczywiście, prawidłowa objętość prostaty u dorosłego mężczyzny powinna wynosić około 20cm3, jednak po 45. roku życia objętość ta bardzo często powiększa się. Nie zawsze powiększona prostata oznacza jednak poważną chorobę, dlatego proszę być dobrej myśli. Życzę dużo zdrowia i wierzę, że trafi Pan na odpowiedniego lekarza.

  • Napisał: Jerzy On 2022-12-21
    Ocena:
    5.0

    pytanie: czy wymiary prostaty 41x31x30 są prawidłowe?

    Odpowiedź Joanna On 2022-12-22 Panie Jerzy, przyjmuje się, że prawidłowe wymiary prostaty wynoszą zazwyczaj około 40x35x35 mm.

  • Napisał: Piotr On 2022-12-20
    Ocena:
    5.0

    Co oznacza : "powiększona niejednorodna prostata o wymiarze na skanach poprzecznych badania ok. 64x54 mm. Wnioski: Powiększony gruczoł krokowy o niejednorodnej densyjności, do ewentualnej oceny w badaniu MR.

    Odpowiedź Joanna On 2022-12-21 Panie Piotrze, powinien Pan o tym porozmawiać z lekarzem, który rozwieje wszelkie Pana wątpliwości. Prawdopodobnie specjalista skieruje Pana na rezonans magnetyczny (MR), który jasno zobrazuje Pana dolegliwość i pozwoli wdrożyć odpowiedni model leczenia, jeśli będzie to konieczne. Powiększona prostata może, ale nie musi być oznaką choroby nowotworowej, dlatego proszę nie niepokoić się na zapas. Łagodny przerost prostaty często występuje u mężczyzn powyżej 50. roku życia - być może znajduje się Pan w tej grupie wiekowej? Życzę dużo zdrowia!

  • Napisał: Stratos37 On 2022-09-25
    Ocena:
    5.0

    Proszę uprzejmie o interpretację, czy jest się czego bać - gruczoł krowkowy o niejednorodnej echogeniczności ze zwłóknieniami pozapalnymi, nieco powiekszony - ok. 53,3x35,8x38 mm (obj. 37,9 ml). Zaleganie po mikcji -0. PSA - zawsze między 1 a 2. Poza tym boli w od dłuższego czasu lędźwia - czy powodem może być gruczoł ? Z góry dzięki za pomoc i odpowiedzi.

    Odpowiedź Joanna On 2022-09-26 Szanowna Pani/Szanowny Panie, interpretację wyników proszę pozostawić lekarzowi - tylko specjalista będzie w stanie prawidłowo ocenić opisaną sytuację. Lekarzem zajmującym się schorzeniami prostaty jest urolog.

  • Napisał: Leszek On 2022-08-11
    Ocena:
    5.0

    Proszę o komentarz
    W opisie rezonansu. Strefa gruczolakowa przebudowana z rozsianymi dobrze okonturowanymi guzkami najpewniej BPH- PIRAdS2. Gruczolak wpukla się do pęcherza na głębokość 6 mm.

    Odpowiedź Joanna On 2022-08-12 Panie Leszku, proszę skonsultować wyniki badań z lekarzem, od którego dostał Pan skierowanie na rezonans. Tylko specjalista będzie w stanie je poprawnie zinterpretować i wdrożyć odpowiedni model leczenia. Życzę dużo zdrowia.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Powiązane wpisy

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go